حسابرسی چیست؟ اصول حسابرسی حرفه ای کدام است؟

حسابرسی چیست؟ اصول حسابرسی حرفه ای کدام است؟

در دنیای امروز خطاهای مالی کوچک می توانند به بحران های بزرگ منجر شوند از ورشکستگی شرکت ها تا بی اعتمادی، در بازار سرمایه کسب وکارها ناگزیر به شفافیت و پاسخ گویی اند و باید به سرمایه گذاران ناظران مشتریان و کارکنان اطمینان دهند که اطلاعات مالی شان دقیق و قابل اتکاست در چنین فضایی حسابرسی یک انتخاب نیست بلکه ضرورتی حرفه ای است.

حسابرسی تنها ابزار کشف اشتباه یا تقلب نیست بلکه سازوکاری برای پیشگیری از بی نظمی مالی و حفظ اعتبار سازمان هاست در این مقاله از وب سایت حسابداری پرتو پویانبررسی می کنیم حسابرسی چیست چه اهدافی دارد و چرا رعایت اصول حرفه ای در آن برای سلامت مالی حیاتی است.

حسابرسی چیست؟

حسابرسی فرایندی است نظام مند و مستقل که طی آن، حسابرس با استفاده از روش های تخصصی، صورت های مالی و اطلاعات مرتبط را بررسی و ارزیابی می کند تا صحت، کامل بودن و انطباق آن ها با استانداردهای حسابداری و قوانین مربوطه را تایید کند. هدف اصلی حسابرسی، اطمینان دادن به ذی نفعان درباره دقت و اعتبار اطلاعات مالی ارائه شده است تا آن ها بتوانند تصمیمات اقتصادی آگاهانه ای اتخاذ کنند.

اصول حسابرسی حرفه ای کدام است؟

اصول حسابرسی حرفه ای چارچوبی اخلاقی و فنی است که حسابرسان را در انجام وظایفشان هدایت می کند و تضمین می کند گزارش های حسابرسی دقیق، قابل اعتماد و عادلانه باشند. مهم ترین اصول حسابرسی حرفه ای عبارت اند از:

1.استقلال (Independence)

استقلال یکی از بنیادی ترین اصول حسابرسی است و به این معناست که حسابرس باید در عمل و ظاهر، از هرگونه وابستگی مالی، مدیریتی یا شخصی به واحد مورد حسابرسی دور باشد. استقلال باعث می شود حسابرس بتواند بدون تأثیرپذیری از منافع سازمان یا اشخاص ثالث، تصمیمات حرفه ای و بی طرفانه اتخاذ کند. این اصل به دو بخش استقلال در ظاهر و استقلال در واقع تقسیم می شود.

1. بی طرفی و عینیت (Objectivity)

حسابرس باید در تمام مراحل کاری خود، از پیش داوری، تعصب یا نفوذ منافع شخصی پرهیز کند. اصل عینیت به این معناست که قضاوت های حسابرس باید بر اساس شواهد و اطلاعات عینی و واقعی باشد، نه بر اساس تمایلات شخصی یا فشارهای بیرونی. حفظ عینیت تضمین می کند که نتایج حسابرسی، معتبر و قابل اتکا هستند.

3.صلاحیت حرفه ای و مراقبت لازم

حسابرس باید از دانش تخصصی، مهارت های فنی و تجربه لازم برای انجام وظایف حسابرسی برخوردار باشد. همچنین باید از مراقبت حرفه ای لازم در انجام بررسی ها و قضاوت ها بهره گیرد. این اصل ایجاب می کند که حسابرس به صورت مستمر دانش خود را به روز کند و با دقت، مسئولیت پذیری و تمرکز کامل وظایف خود را انجام دهد.

1. رازداری
   حسابرس به اطلاعات حساس و محرمانه سازمان ها دسترسی دارد و ملزم است این اطلاعات را جز در موارد قانونی یا با اجازه صریح صاحب اطلاعات، افشا نکند. اصل رازداری نه تنها یک الزام اخلاقی، بلکه یک تعهد حرفه ای برای حفظ اعتماد میان حسابرس و صاحبکار است.

5.رفتار حرفه ای (Professional Behavior)

حسابرس باید از هرگونه عملی که موجب خدشه دار شدن اعتبار حرفه حسابرسی شود، اجتناب کند. این اصل شامل رعایت قوانین، مقررات، استانداردهای حرفه ای، و نیز پرهیز از تضاد منافع، تبلیغات گمراه کننده و رفتارهای ناپسند است.

6.جمع آوری شواهد کافی و مناسب

یک گزارش حسابرسی معتبر، باید بر اساس شواهد کافی (از نظر کمّی) و مناسب (از نظر کیفی) استوار باشد. حسابرس باید با استفاده از روش های آزمون و بررسی، مدارکی گردآوری کند که برای اثبات ادعاها و اظهارنظر درباره صورت های مالی، قابل اعتماد و مستند باشد.

7.مستندسازی (Documentation)

تمامی مراحل حسابرسی، از جمله بررسی ها، تحلیل ها، نتایج و قضاوت های حرفه ای، باید به طور دقیق و منظم مستندسازی شوند. مستندسازی علاوه بر شفاف سازی روند کار حسابرس، در صورت بروز اختلاف یا رسیدگی های نظارتی، به عنوان پشتوانه حقوقی و فنی عملکرد حسابرس عمل می کند.

8.برنامه ریزی و نظارت (Planning and Supervision)

حسابرسی مؤثر نیازمند برنامه ریزی جامع، سازمان یافته و مبتنی بر ریسک است. حسابرس باید قبل از شروع کار، اهداف، دامنه، منابع و زمان بندی فرآیند حسابرسی را تعیین کرده و در طول اجرا، بر عملکرد تیم حسابرسی نظارت دقیق داشته باشد تا کیفیت کار حفظ شود و خطاها به حداقل برسد.

انواع حسابرسی کدام است؟

حسابرسی، بسته به هدف، حوزه عملکرد، و نهاد سفارش دهنده، انواع مختلفی دارد. درک این دسته بندی ها به ما کمک می کند تا حسابرسی را در بافت کاربردی و حرفه ای آن بهتر بشناسیم. انواع اصلی حسابرسی عبارت اند از:

1.حسابرسی قانونی (Statutory Audit)

حسابرسی قانونی نوعی از حسابرسی است که انجام آن به موجب قانون یا مقررات برای برخی نهادها الزامی است. شرکت های سهامی عام، مؤسسات مالی و بیمه ای، و نهادهایی که تحت نظارت نهادهای حاکمیتی یا بورس اوراق بهادار فعالیت می کنند، معمولاً موظف اند به صورت دوره ای صورت های مالی خود را توسط حسابرس مستقل بررسی کنند. هدف این حسابرسی، اطمینان بخشی به ذی نفعان (نظیر سهامداران، مراجع قانونی و نهادهای نظارتی) درباره صحت و انطباق گزارش های مالی با استانداردهای پذیرفته شده است. نتایج حسابرسی قانونی اغلب مبنای تصمیم گیری اقتصادی و حقوقی قرار می گیرد.

2.حسابرسی داخلی (Internal Audit)

حسابرسی داخلی فرآیندی مستقل، هدفمند و مستمر است که با هدف ارزیابی اثربخشی سیستم های کنترلی، مدیریت ریسک و بهبود فرآیندهای سازمانی توسط واحد حسابرسی داخلی انجام می شود. این نوع حسابرسی، برخلاف حسابرسی قانونی که توسط نهادهای مستقل خارجی انجام می پذیرد، درون سازمانی و تحت نظارت مستقیم مدیریت ارشد است. حسابرسان داخلی با ارزیابی فرآیندهای عملیاتی، مالی و انطباقی، به مدیران کمک می کنند نقاط ضعف را شناسایی و اقدامات اصلاحی مؤثری انجام دهند. این حسابرسی برای ارتقاء شفافیت و کارایی داخلی سازمان بسیار حیاتی است.

3.حسابرسی صورت های مالی (Financial Statement Audit)

در حسابرسی صورت های مالی، حسابرس با بررسی جامع اسناد، دفاتر و صورت های مالی شرکت به ارزیابی صحت، کامل بودن و انطباق آن ها با اصول حسابداری می پردازد. این نوع حسابرسی یکی از رایج ترین اشکال حسابرسی است که اغلب در قالب حسابرسی مستقل انجام می شود.

حسابرس در پایان کار، یک گزارش رسمی شامل اظهارنظر درباره میزان قابل اعتماد بودن صورت های مالی ارائه می دهد. هدف این نوع حسابرسی، افزایش اعتماد کاربران خارجی صورت های مالی مانند بانک ها، سرمایه گذاران، نهادهای دولتی و عمومی است.

4.حسابرسی رعایتی (Compliance Audit)

حسابرسی رعایتی نوعی حسابرسی است که بر پایبندی سازمان به قوانین، مقررات، بخشنامه ها و الزامات قانونی تأکید دارد. در این فرآیند، حسابرس بررسی می کند که آیا سازمان فعالیت های خود را مطابق با الزامات قانونی و سیاست های داخلی انجام داده یا خیر. این نوع حسابرسی در حوزه هایی مانند مالیات، بیمه، قوانین کار، امور گمرکی و مقررات زیست محیطی کاربرد فراوان دارد. هدف حسابرسی رعایتی، کاهش ریسک های قانونی و پیشگیری از جرائم و مجازات های احتمالی است.

5.حسابرسی عملیاتی (Operational Audit)

حسابرسی عملیاتی تمرکز خود را از حساب ها و ارقام صرف فراتر برده و به تحلیل فرآیندهای اجرایی و عملیاتی سازمان می پردازد. هدف این حسابرسی، سنجش کارایی، اثربخشی و صرفه جویی فعالیت های سازمانی است. در این نوع حسابرسی، حسابرس عملکرد واحدهای مختلف سازمان را بررسی کرده و پیشنهادهایی برای بهبود بهره وری، کاهش هزینه ها و ارتقاء عملکرد ارائه می دهد. حسابرسی عملیاتی ابزاری مهم برای مدیریت استراتژیک سازمان ها و ارتقاء سطح رقابتی آن ها به شمار می رود.

6.حسابرسی ضمنی (Implied Audit)

حسابرسی ضمنی، برخلاف سایر انواع حسابرسی که ماهیتی رسمی و ساختارمند دارند، به ارزیابی های غیررسمی، مستمر و درون سازمانی اطلاق می شود که در فرآیندهای روزمره کاری نهفته است. در این نوع حسابرسی، کنترل ها و بررسی های روزمره به صورت طبیعی در عملیات مالی و اجرایی سازمان انجام می شود، بدون اینکه الزاماً تحت عنوان حسابرسی رسمی شناخته شود.

به عنوان مثال، نظارت مستمر سرپرستان مالی بر ثبت اسناد یا بررسی های روزانه مدیران از تراکنش های حسابداری از مصادیق حسابرسی ضمنی است. این نوع حسابرسی نقش مهمی در پیشگیری از خطاها و تقلب ها و تقویت سیستم های کنترل داخلی دارد.

نتیجه گیری

حسابرسی ابزاری حیاتی برای تضمین شفافیت مالی، افزایش اعتماد عمومی و بهبود عملکرد سازمان هاست. اجرای صحیح حسابرسی، نیازمند رعایت اصول حرفه ای مانند استقلال، دقت، رازداری و صلاحیت تخصصی است. شناخت انواع حسابرسی و چالش های معاصر آن، به تصمیم گیران و متخصصان مالی کمک می کند تا محیطی قابل اعتمادتر و پاسخگوتر ایجاد کنند. سایت حسابداری پرتو پویان با ارائه آموزش های تخصصی در حوزه حسابداری و حسابرسی، مرجعی مناسب برای یادگیری اصول بنیادین این حوزه مهم اقتصادی به شمار می آید. در نهایت، ارتقاء فرهنگ حسابرسی و تقویت جایگاه حسابرسان، لازمه ی رشد اقتصادی پایدار در سطح ملی و بین المللی است.